Turizm Haritası // Tarihi Mekan ve Müze
Yeşilırmak Köprüsü
Köprü, Samsun-Terme yolunun 35. kilometresinde Çarşamba kasabası içinde Yeşilırmak üzerindedir.
Karayolu geçişini sağlamakta ve aynı zamanda nehrin iki tarafına yerleşmiş Çarşamba kasabasını birbirine bağlamaktadır.
Günümüzde karayoluna hizmet vermemekte ve sadece ilçe trafiği için kullanılmaktadır. Türkiye'nin en çok benimsenen ve sahip çıkılan köprülerinden biridir.
Başlangıçta aynı zamanda sahil demiryolunun geçişini sağlayacak şekilde 6x32.5m açıklığında bir demir köprünün inşası düşünülmüş, ancak Sahil demiryolu Şirketinin payına düşen masrafı temin edememesi sonucu bu düşünce geri kalmış ve köprü sadece karayolu için projelendirilmistir.
Köprü, 8 ay süresinde inşaatı tamamlanmak üzere 186.222 liraya İstanbul merkezli Mühendis Reşid Bey‘in Şirketine 3 Nisan 1928 tarihinde ihale edilmiştir.
286 metre uzunluğunda olması planlanan köprünün Nafia Vekaletinin 13 Nisan 1928 tarih 689/4129 numaralı teklifi ve Maliye Vekaletinin 30 Nisan 1928 tarih 54559 numaralı karşılıklı anlaşması ile 2 Mayıs 1928 tarihli toplantısında köprünün yapılmasına onay verilmiştir.
Köprü 10x26m açıklığında gerber sisteminde betonarmedir. Kenarayaklar da orta ayak şeklinde inşa olunmuş ve bunun temini için kenar gözler konsol olarak 7'şer metre uzatılmıştır. Köprünün genişliği 4.80 metredir. Ayrıca her iki tarafta 1.15 m. genişliğinde yaya kaldırımı vardır.
Başlangıçta ayakların alçak su seviyesinden, yukarıda betonarme bir kuşakla çevrilmiş betonarme kazıklardan oluşacağı dikkate alınmıştı. Fakat kazıklar çakıldıktan sonra kazıkların toprak içindeki boylarının aşınmaya karşı yeterli olmayacağı anlaşıldığından nehir ortasındaki dört ayakta palplanş demirleri ile kazı yapılarak temeller sert kil tabakası üzerine oturtulmuş ve demir palplanşlar kazıdan sonra çıkarılarak daha önce yapılmış olan Samsun tarafında üç orta ayak temelinde aşınmaya karşı koruma perdesi olarak kullanılmıştır. Terme tarafındaki 3 ayakta da ahşap palplanş ile takviye edilmiştir. Ayrıca bütün temeller anroşman - kaya bloklar- ile aşınmaya karşı korunmuştur.
Köprü hesabında 17.5 tonluk bir silindirle ve 400 kg/m² yaya yükü alınmıştır. Maksimum ve minimum momentleri elde etmek için hareketli yükler en olumsuz duruma göre yüklenmiştir.
Emniyet gerilmeleri demir için 1200 kg/cm² ve beton için 35 kg/cm² kabul olunmuştur. Kirişlere etkiyen yüklerin belirlenmesinde enleme kirişlerin dağıtma özelliği dikkate alınmamıştır. Kirişler için gereken 32 mm. çapında uzun demirler Avrupa'dan doğrudan doğruya sipariş edilerek getirilmiş ve böylece fazla ek yapılmasına gerek kalmamıştır. Ekler sağ ve sol vidalı manşonlar -metal bağlantı- ile yapılmıştır.
Kalıplar bozulmaksızın bir gözden çıkarılıp diğer gözde kullanılacak şekilde yapılmış ve böylece kalıp inşaatının çok ekonomik olması sağlanmıştır.
Kiriş ve döşemelerde beton, 0.800 m3 çakıl ve 0.400 m3 kuma 350 kilo çimento ilave edilerek makine ile karıştırılarak imal olunmuştur. Gerek ayaklar üzerinde ve gerekse gerber mafsallarında hareketli yataklar 2 cm. kalınlığında 2 adet kurşun levha ile yapılmıştır. Köprü üzerine parke kaldırımı döşenmiştir.
Günümüzde karayoluna hizmet vermemekte ve sadece ilçe trafiği için kullanılmaktadır. Türkiye'nin en çok benimsenen ve sahip çıkılan köprülerinden biridir.
Başlangıçta aynı zamanda sahil demiryolunun geçişini sağlayacak şekilde 6x32.5m açıklığında bir demir köprünün inşası düşünülmüş, ancak Sahil demiryolu Şirketinin payına düşen masrafı temin edememesi sonucu bu düşünce geri kalmış ve köprü sadece karayolu için projelendirilmistir.
Köprü, 8 ay süresinde inşaatı tamamlanmak üzere 186.222 liraya İstanbul merkezli Mühendis Reşid Bey‘in Şirketine 3 Nisan 1928 tarihinde ihale edilmiştir.
286 metre uzunluğunda olması planlanan köprünün Nafia Vekaletinin 13 Nisan 1928 tarih 689/4129 numaralı teklifi ve Maliye Vekaletinin 30 Nisan 1928 tarih 54559 numaralı karşılıklı anlaşması ile 2 Mayıs 1928 tarihli toplantısında köprünün yapılmasına onay verilmiştir.
Köprü 10x26m açıklığında gerber sisteminde betonarmedir. Kenarayaklar da orta ayak şeklinde inşa olunmuş ve bunun temini için kenar gözler konsol olarak 7'şer metre uzatılmıştır. Köprünün genişliği 4.80 metredir. Ayrıca her iki tarafta 1.15 m. genişliğinde yaya kaldırımı vardır.
Başlangıçta ayakların alçak su seviyesinden, yukarıda betonarme bir kuşakla çevrilmiş betonarme kazıklardan oluşacağı dikkate alınmıştı. Fakat kazıklar çakıldıktan sonra kazıkların toprak içindeki boylarının aşınmaya karşı yeterli olmayacağı anlaşıldığından nehir ortasındaki dört ayakta palplanş demirleri ile kazı yapılarak temeller sert kil tabakası üzerine oturtulmuş ve demir palplanşlar kazıdan sonra çıkarılarak daha önce yapılmış olan Samsun tarafında üç orta ayak temelinde aşınmaya karşı koruma perdesi olarak kullanılmıştır. Terme tarafındaki 3 ayakta da ahşap palplanş ile takviye edilmiştir. Ayrıca bütün temeller anroşman - kaya bloklar- ile aşınmaya karşı korunmuştur.
Köprü hesabında 17.5 tonluk bir silindirle ve 400 kg/m² yaya yükü alınmıştır. Maksimum ve minimum momentleri elde etmek için hareketli yükler en olumsuz duruma göre yüklenmiştir.
Emniyet gerilmeleri demir için 1200 kg/cm² ve beton için 35 kg/cm² kabul olunmuştur. Kirişlere etkiyen yüklerin belirlenmesinde enleme kirişlerin dağıtma özelliği dikkate alınmamıştır. Kirişler için gereken 32 mm. çapında uzun demirler Avrupa'dan doğrudan doğruya sipariş edilerek getirilmiş ve böylece fazla ek yapılmasına gerek kalmamıştır. Ekler sağ ve sol vidalı manşonlar -metal bağlantı- ile yapılmıştır.
Kalıplar bozulmaksızın bir gözden çıkarılıp diğer gözde kullanılacak şekilde yapılmış ve böylece kalıp inşaatının çok ekonomik olması sağlanmıştır.
Kiriş ve döşemelerde beton, 0.800 m3 çakıl ve 0.400 m3 kuma 350 kilo çimento ilave edilerek makine ile karıştırılarak imal olunmuştur. Gerek ayaklar üzerinde ve gerekse gerber mafsallarında hareketli yataklar 2 cm. kalınlığında 2 adet kurşun levha ile yapılmıştır. Köprü üzerine parke kaldırımı döşenmiştir.
