Alaçam Evleri

Günümüz Alaçam’ı; Frigya, Kimmer, Lidya ve Pers uygarlıklarını görmüş, yaşamış. M.Ö. 5 yy da Zelikus adını almış. Sonra Bizansın eline geçmiş,  Danişmentliler tafaından ele geçirilince Tralköy adını almış.Selçuklu döneminde adı tekrar değişmiş ve Uluköy olmuş. Son olarak  1385’de Ilhanlılar döneminde halen kullanılan Alaçam adını almış.Yöre Anadolu Beylikleri döneminde Eratna beyliğinin devamı olan Kadı Burhanettin tarafından ele geçirilmiş, ardından Candaroğulları ve İsfendiyarogullarinin hakimiyetine girmiş(1390). 1398’de Osmanlı egemenliğine giren Alaçam, Anadolu Türk Birliğinin bozulmasıyla 1402’de tekrar Candaroğullarının eline geçer. Çelebi Mehmet yönetiminde Osmanlı’nın  bir Türk kasabası olan Alaçam 1 Eylül 1944 tarihinde Samsun’un 8. ilçesi haline gelir.

İlçede Sivri tepe, Elçi tepe, Gökçe boğaz tepe, Dede tepe höyükleri bulunmaktadır. Sivri tepe, Dede tepe, Gökçe boğaz tepe de Hitit dönemine ait yerleşmeler tespit edilmiştir. Gökçe boğaz tepedeki kazılar 1955 yılında yapılmıştır. Ayrıca Sivri tepe de yapılan kazılarda Milezyenlere (Miletoslular-Milletliler) ait olduğu belirtilen çanaklar, çömlekler bulunmuştur. Bir de Yakakent ve Alaçam’ın güneyinde dağlık ve ormanlık alanda tarihi bir kale yer almaktadır. Alaçamdaki tarihi eserler arasında 1515 yılında Anadolu Beylerbeyi Şadi Bey Tarafından yaptırılan Şadi Bey camii ve 1887 (Rumi 1303) yılında yapılmış Yeni cami de sayılabilir. Geyik koşan türbesi de kesin tarihi belli olmayan tarihi eserlerdendir. Kare planlı olup çatı örtülüdür.

Yerel Kültür

Alaçam ilçe merkezinde halkın %60 ‘ı mübadildir. Düğünlerde genellikle Rumeli Oyunları (Zigaş, Debreli Hasan, Vardar ovası, Topal Ağa) ağırlık kazanmaktadır. Ayrıca, oynanan Kasap (Horon), Karşılama oyunları vardır. Karlı ve sardık köylerinde ise Kafkas oyunları oynanmaktadır.